Bu gün Azərbaycan təhsilində şagirdlər arasında istedad axtarışı ön plandadır. Qoşulduğumuz Beynəlxalq layihələr kifayət qədər çoxdur. Amma gəlin bir az düşünək bu layihələrə bu qədər maliyyə ayırlır, bəs bizə nə qazandırır? Davamlı istedad axtarışında olmaq özü təhsildə ayrı seçkiliyin əsası deyilmi? Bu şagirdlər arasında, cəmiyyətdə, iş həyatında özünü necə büruzə verir?

Sizcə, bu istedadların həqiqətən savadını önə qoyan nədir? Suallar hər zaman məktəb proqramından üstün olur. Bu üstünlüyü təmin etmək üçün hazırlıqlar var. Hazırlığı məktəb təmin etmir. Valideyn öz şəxsi büdcəsi hesabına kurs və ya bu və ya digər məktəbdən tutduğu repetitorla həyata keçirir. Bunu həqiqətən məktəbin uğuru saymaq düzgündürmü?

Digər bir sual isə istedadı müəyyənləşdirdikdən sonra həmin şagirdə hansı dəstək göstərilir? Necə ki, idmanda uğur qazanana ev, maşın, ciddi bir maliyyə hesabı təmin edilir, bəs həmin o istedadlara nə verilir? Ya da təhsildə uğur qazanması ona hansı qapıları açır? ETN ona hansı güzəştləri edir? Ən əsası o bir istedad olaraq dövlətimiz üçün nə edir? Hansı ixtira, kəşf, yenilik edir?

Bu sualların cavabı əslində hamımıza agahdır. Qəbul etmək çətin olsa da, bütün cavablar neqativdir. Bu gün xaricdə yaşayan fəxr etdiyimiz vətəndaşlar hamısı öz hesabına buna nail olub. Hətta olimpiyada da yer tutanlar belə ölkədən kənara öz şəxsi hesabına gedib, öz şəxsi hesabına qoşulub, hazırlığı da öz şəxsi hesabına edib. Bir neçə Dünya üzrə yer tutmuş xaricdə təhsil alan hətta magistratura, doktorantura oxuyan tələbələrlə əlaqə saxladıqda bir sözlə dedilər ki, nə məktəb, nə Nazirlik heç vaxt arxasında durmayıb. Ancaq internetdə həmin məktəb adına bir iki fəxr xəbəri olub. Bütün xərclərimizi valideynlərimiz borc, kreditlə ediblər. Hətta ETN tərəfindən yaradılan problemlərdən də çox şikayətləndilər.

Bəs bu gün oynanan oyunlar necə?
Məgər dayanmadan keçirilən bu olimpiyada, layihələr, yarışlar şagirdlər arasında kifayər qədər ayrı - seçkilik yaratmırmı?
Azərbaycan mentaliteti psixologiyası əsasında qurulan böyük oyun ETN və tərkibində ARTİ, MÜTDA, TKTA, Naxçıvan TN və öz növbəsində Regionallara çox pul qazandırsa da, pul silmə işində xüsusi köməkçi hesab olunsa da, təhsilimizdə heç bir rolu yoxdur. Yeni təhsil sisteminə keçid edəni 18 ildir və biz bir tək müsbət belə görməmişik.

Regionallar direktorları, direktorlar müəllimləri məcbur edir ki, şagird verin. Bəs bu müəllimlər neyləsin? Necə zorla uşağı göndərsin, zorla beyninə savad qoysun? Müəllimin burda günahı nədir? Üstəlik hər bir layihə, müsabiqə könüllü adı ilə olsa da, məcburiyyət var. Çünki "yuxarıdan" əmr elə verilir.
Ən məşhur layihə və müsabiqələr bunlardır:

-RFO - 2014-cü ildən keçirilir.

-ABŞ-ın Society for Science təşkilatı tərəfindən təşkil olunan Beynəlxalq Elm və Mühəndislik Sərgisi (ISEF) çərçivəsində ölkəmizdə “Sabahın alimləri” layihəsi - 2012-ci ildən keçirilir.

-Fibonacci intellektual yarışı

-Kenquru Beynəlxalq Riyaziyyat Müsabiqəsi

Bu olimpiyadalardan hansının nəticəsində bir həqiqi nailiyyət əldə etmişik? Hansı alimlərimizi göstərə bilərsiniz? Bu layihə qaliblərinə hansı imtiyazlar verilib?

Sizi bir az dərindən düşünməyə dəvər edirik...