Müəllimlik sənətinin müqəddəs olduğunu qeyd etsək də, müəllimlərə düzgün qayğı və dəstəyi göstərə bilirikmi? Övladlarımızı, gələcəyimizi, xalqımızı əmanət etdiyimiz müəllimlərimizə nə qədər dəstək oluruq? Onları, onların gündəlik qarşılaşdıqları problemləri bilirikmi? Hansı tədbirləri görürük? Zənnimcə, hər bir vətəndaş bu haqda düşünməli və addım atmağa çalışmalıdır.
Müəllimlik fenomenal bir karyeradır - gənclərdə fərq yaratmaq sevindiricidir. Bununla belə, bu həm də bir çox problemlərlə qarşılaşdığımız və daha çox məsuliyyət tələb edən sənətdir.
İnsanlar bəzən müəllimliyin ən asan, rahat və "təmiz" bir iş olduğunu düşünürlər. Bu isə yanlış düşüncədir. Bu fikir müəllimlərin yay tətili olması və yarım gün işləməsi fikrindən irəli gəlir - lakin bu, həqiqətdən uzaqdır. Çünki bundan əlavə, sinifdə, dərsdən kənarda çətinliklər olsa da, buz dağının görünməyən qismində də bir o qədər problemlər var.
Müəllimlərin qarşılaşdıqları çətinliklərin aradan qaldırılması isə bütünlükdə cəmiyyətin qarşısında duran problemdir. Bu baxımdan mütləq bu problemlər öz həllini tapmalıdır.
1. Şagirdlər arasında müxtəlif öyrənmə problemlərinin dərk edilməsi.
Dərs verdiyiniz sinifdən və ya şagirdlərdən asılı olmayaraq; həmişə diqqətinizi tələb edən müxtəlif öyrənmə qabiliyyətləri olacaqdır. Nəzərə alsaq ki, səkkiz dərketmə üsulu var, müəllim hər bir şagirdin ehtiyaclarını ödəməyə gəldikdə, çərçivədən kənarda düşünməlidir. Müəllim bir fərd kimi qarşıaında fərqi ailədən, fərqli tərbiyədən, fərqli düşüncədən olan çoxsaylı şagirdlərlə işləyir. Bu isə müəllimdən həqiqətən profesionallıq tələb edir.
Fərqli tədris strategiyalarındn istifadə etmək şagirdləri qane edir və stimullaşdırır amma bir müəllim kimi sizdən onların ehtiyaclarını ödəmək üçün əlavə saatlar və səylər sərf etməyi tələb edir.
Bununla belə, müəllim bu strategiyaları inkişaf etdirdikdən sonra ancaq güclü və inkişaf edən şagirdlərdən nəticə əldə edilir.
2. Şagirdin ailə problemləri və zorakılıq.
Təhsildə əsas problem şagirdlərin tibb işçilərinə çıxışının olmamasıdır ki, bu da şagirdlərin ailə problemləri və zorakılıqla bağlı emosional dəstək və müdafiə üçün müəllimlərə müraciət etməsi ilə nəticələnir. Əlbəttə ki, şagirdlərinizin yanında olmaq çox gözəldir, lakin bu, müəllimin imkanlarından kənara çıxır və cəhdləriniz çox vaxt nəticəsiz qala bilir.
Müəllimlər xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar və digər şagirdlərlə yaxından işlədikləri üçün təkmilləşdirilmiş planlaşdırma və qiymətləndirmələri də tamamlamalıdırlar.
3. Maliyyə çatışmazlığı
Bu gün müəllimlərin qarşısında duran aktual təhsil problemlərindən biri də maliyyə çatışmazlığıdır. Təəssüf ki, əgər siz özəl məktəbdə işləmirsinizsə, ölkədəki dövlət və ya müstəqil məktəblər tez-tez maliyyələşmə ilə bağlı problemlərlə üzləşirlər.
Məktəblər büdcə problemi ilə qarşılaşdıqda ilk addım şagirdlərin müəllimə nisbətini azaltmaqdır ki, bu da şagirdlərin öyrənməsinə birbaşa təsir göstərir. Müəllimlər hər sinifdə getdikcə artan sayda şagirdlə üzləşirlər ki, bu da onların tək-tək mühüm diqqət göstərməsinə mane olur. Çünki sinifdə şagird sayının çoxluğu işi daha da çətinləşdirir. Nəticə şagirdin nailiyyətlərinin və məmnuniyyətinin aşağı olmasıdır.
4. Effektiv ünsiyyətin olmaması
Hər il şagirdlər öz ehtiyaclarını müəllimlərə çatdırmaq kimi çətin bir vəzifə ilə üzləşirlər. Bəzi uşaqlar bunun üçün təbii bacarıqlara sahibdirlər - onlar istədikləri haqqında maraqlı şəkildə danışa və ehtiyac duyduqlarını ala bilərlər. Ancaq bir çoxları müəllimləri ilə effektiv ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkirlər. Fasilitator kimi müəllimlər şagirdləri ilə inam yaratmalı və hər gün onların ünsiyyət bacarıqları üzərində işləməlidirlər.
Siz təkcə özünüzlə şagirdləriniz arasında deyil, həm də onların valideynləri arasında effektiv ünsiyyət qurmalısınız.
5. Çətin vaxtlarda həvəsləndirici olmaq
Dərs ili şagirdlər üçün il boyu maraqlı öyrənmə fəaliyyətləri və macəralarla doludur və ilin çox hissəsi şagirdlərimizlə ünsiyyətdə keçəcək.
Amma elə vaxtlar olacaq ki, ilin müəyyən hissələrində şagirdlərinizi motivasiya etməlisiniz. Məsələn, orta məktəb şagirdləri gələcəklərinin asılı olduğu imtahanlar və tapşırıqlarla "bombalanır" . Məktəbəqədər uşaqlar isə qələm tutma və top bacarıqları kimi çətinlikləri dəf etməlidirlər. Hər iki yaş qrupunun güvənə biləcəkləri bir müəllimin dəstəyinə ehtiyacı var.
6. Şagirdlərin nizam-intizamı
Şagirdləri tərbiyələndirmək sinifdə çətin bir işdir və vaxtında, emosional cəhətdən yükləyici bir proses ola bilər. Sinifinizdə tərbiyəli uşaqların olacağına zəmanət verilsə də, yaxşı davranışı olmayan və hörmətsiz şagirdlərlə rastlaşmağınız qeyri-adi deyil.
Hörmətsiz şagirdlər sizin öyrətmə sevginizi öldürə bilər, lakin siz həm də pozuntularla məşğul olmaq və şagirdləri nizam- intizamlı etməkdə diqqətli olmalısınız. Sinifinizdə düzgün davranışın olmaması ilə mübarizə yolları əsaslandırılmış nəticələri həyata keçirmək, problemin kökünə varmaq, valideynləri cəlb etmək və müdaxilə planları yaratmaqdır.
7. Sonsuz sənədləşmə və uzadılmış iş saatları
Məktəb illərinizdən bir şey xatırlayırsınızsa, bu faktdır ki, müəllimlər qiymət kağızlarını qeyd etməkdə və qiymətləndirməkdə həmişə məcburdurlar. Çətin və ağır günlərdə isə bu daha ağır bir hal alır. Təəssüf ki, vərəqlərə qeydlər etmək dərs saatlarında yerinə yetirilən bir iş deyil, bu da müəllimləri çox vaxt gün bitdikdən sonra qeyd etməyə məcbur edir.
Sənəd işi şagirdlərinizin il ərzində irəliləyişlərini izləməklə onların inkişafınım uçotunu əhatə edir. Tədris qeydlərinə əlavə olaraq, fərdi qiymətləndirmələr qeyd edilməlidir və bu, çox vaxt uzun iş saatları tələb edən bir vəzifədir.
8. Vaxtın İdarə Edilməsi
Müəllimlik elə bir işdir ki, bütün günü ayaq üstə durmalısan və çox vaxt istirahət üçün az vaxt olur. Beləliklə, ayaq üstə olmaqdan əlavə, şagirdlərinizin də zehnini aktiv tutmalısınız.
Kiçikləri əyləndirmək üçün yaradıcı yollar yaratmaq müəllim kimi işinizi asanlaşdırmaq üçün çox vacibdir. Planlaşdırma və vaxt idarəetməsi burada işə düşür. Orta məktəb müəllimləri yaxşı olar ki, vaxtın idarə edilməsi üçün stimullaşdırıcı bir cədvəl tərtib etsinlər və məzmunu qaçırmadan ilin işini düzgün planlaşdıra bilsinlər.
9. Məktəb rəhbərlərinin təzyiqi
Tədris müəllimlərdən daim qeyri-adi düşünməyi tələb edən super rəqib sənayeyə çevrilib. Müsabiqə məktəbdəkilərə şamil edilir, bir çox müəllim hər il daha böyük nailiyyətlər əldə etməli olduqlarını hiss edir.
Müsabiqənin üstündə, müəllimlər şagirdin inkişafı, inkişaf göstəriciləri və intizam amilləri üçün yalnız məsuliyyət daşıyırlar; bu amillər müəllimin çiyninə çox yük qoyur.
10. Tükənmişlik
Heç kimə sirr deyil ki, müəllimlik tələbkar bir peşə ola bilər. Mükəmməl nəticələr əldə etmək üçün daimi təzyiqlə müəllimlərin tükənmişlik hiss etməsi qeyri-adi deyil. Bəs bu vəziyyətdən əziyyət çəkdiyinizi necə bilirsiniz? Tərbiyəçilərdə tükənmişliyin bəzi əlamətləri bunlardır: dərs planları üzərində işlədikdən və ya qiymətli kağızlar üzərində işlədikdən sonra özünü tükənmiş hiss etmək, hər gün işə getməkdən qorxmaq, işinizi tərk edib həyatınızla məşğul olmaq üçün başqa bir şey tapmaq istəmək.