tehsil.media saytı olaraq günümüzdə baş verən dəyişiklikləri müəllimlərlə müzakirə edib real vəziyyəti öyrənmək istəyirik. Bunun üçün Laçın rayonu P. Məmmədov adına 46 saylı tam orta məktəbin ingilis dili müəllimi Səbinə Əsədovaya üz tutduq. O da xahişimizi qəbul edib suallalarımızı cavabladı.

İlk sualımız belə olacaq: Kurikulumların yenilənməsinə münasibətiniz necədir? 18 ildir müəllimlərdə tam formalaşmadığı təqdirdə indi təkmilləşmə adı ilə bəzi fənlərin hətta məzmun xətlərini dəyişdilə. Sizin bu məsələyə bir müəllim kimi münasibətiniz necədir?

-Fikrimcə, biz kurrikulumu tam başa düşmədiyimiz üçün tədrisə tətbiq edə bilmədik və edə bilmirik də. Kurikulumun tələbləri mənə görə ölkəmizin şagird sıxlığına uyğun gəlmir. Çünki orda qoyulan meyarları tətbiq etmək üçün mühitin uyğunluğu vacibdir. Standartların eynilik təşkil etməsi önəmlidir. Yəni bir müəllim kimi düşünürəm ki, öyrətmənin fərqli metodları olmalıdır. Standart çərçivəyə salınmış modellə öyrətmə effektiv ola bilməz. Çünki öyrənmə fərdi xarakter daşıyır, individualdır. Dərsi mərhələlərə böldük, məzmun standartları müəyyən etdik, amma nəticədə yenə də şagirdin öyrənə bildiyi şəkildə öyrətdik.


Sinqapur təhsil modelinə inteqrasiya etdik? Sizcə, Sinqapurdakı vəziyyət ilə Azərbaycandakı vəziyyətin kəskin fərqli olması bu inteqrasiyanın keyfiyyətini aşağı salacaqmı?

-Fərqli modellər nümunə götürülə bilər.o modellərdən detallar inteqrasiya oluna bilər, necə ki, xarici ölkələrdə gördüyümüz trendləri təkrar edirik, yenilikləri mədəniyyətə tətbiq edirik bu da onun kimi. Ancaq yuxarıda da qeyd etdiyim kimi muhit nəzərə alınmalıdır və adaptasiya olunması üçün üsullar düşünülməlidir.

Dərsliklərin yenilənməsi şagirdlərin yaş səviyyəsinin çox üstünə çıxmasına səbəb oldu. Şagirdlər mövzuları qavramaqda çox çətinlik çəkirlər. Siz bu haqda necə düşünürsünüz?

-Ən yaralı və sağalmaz yerimiz dərsliklərdir. Onların səmərəliliyi hər zaman sual altındadır. Bəzi dərsliklərin tərtibatı qənaətbəxş olmasa da, uyğun olanların da proqramı Dövlət Imtahan Mərkəzinin tələbini tam ödəyə bilmir. Bu iki səbəbdəndir ki, repetitorluq kütləvi hal alaraq, məktəbin funksiyasını blokadaya alır.

Fənninizdə qrammatikanın məzmun xətti kimi verilməməsi yazı və danışma məzmun xəttinin formalaşmasında problem yaradırmı?

-Bizim fəndə 4 məzmun xətti vardır. Indiyədək dərsliklərin tərtibatında kurikulum bunların hər birini nəzərə almırdı , lakin son dövrlər 4 bacarıq üzrə dərsliklər hazırlanır. Sadəcə olaraq qəbul imtahanı hələ də qrammatikaya üstünlük verdiyi üçün şagirdləri digər bacarıqlar üzərində işləməyə sövq etmək çox çətin olurdu. Özlərini əlavə yüklənmiş kimi hesab edirdilər və onlardan qəbulda tələb olunana daha çox maraqlı idilər. Son dövrlər xaric, yazı bacarığına da yer verilib. Bunun isə əmması odur ki, bu il buraxılış imtahanı verəcək şagirdlərə tədris ilinin əvvəlində məlumat verilib ki, onlar yazı bacarığı üzərində də yoxlanılacaq. Sizcə buraxılış imtahanının tədris ilinin ortasında olmasını nəzərə alaraq bir şagird qoyulan bu tələbə 8 ay ərzində mükəmməl hazırlaşa bilərmi? Çünki indiyədək tədris proqramı bu məzmun xəttini sadəcə təqdimat tələb edən tapşırıqda verirdi, şagirdlər də qəbulda tələb olunmadığı üçün onu hər dəfə gözardı edirdilər. Indiki şagirdlər araşdırma meylli deyillər, çox nadir halda öz istəyi və həvəsi ilə oxuyan şagirdə rast gəlirik. Texnologiyanın inkişafı onları daha çox əyləncə aləminə sövq etdiyi üçün və bizim tədris proqramı ilə qəbul proqramı arasında bağlılıq qopduğu üçün ağır zərbəni təhsil alır.

DİM və ETN proqramındakı fərqlər şagirdlərinizin inkişafına necə təsir edir?

-Aktual məsələdir. Dövlət imtahan mərkəzi şagirdin oxuduğunu və öyrəndiyini tələb etməlidir. Ondan imtahan etməlidir. "Məktəblərdə dərs keçilmir " deyib müəllimi ittiham edirlər. Sual edirəm: Müəllim proqramı kənara qoyub valideyni razı salmaq üçün qəbul proqramını keçsə, məktəbə gələn yoxlamaya kurrikulumun tələbini ödədiyini necə isbat etsin?! Bizim vaxtımızda niyə məşğələyə sinif dərsliklərini aparırdıq sizcə? Indi niyə əlavə vəsait alınır, sinif dərslikləri istifadə olunmur? Ona görə yox ki, dərsliklərin hamısı keyfiyyətsizdir, ona görə ki, sanki ingilis dili öyrədilmiş şagirdə qəbulda fransız dilindən imtahan olunur. Məsələ budur.

Son olaraq dərsliklərdən hansı əskikləri görürsünüz və hansı yeniliyin olmasını istərdiniz?

-Dərsliklərin çatışmazlığı ondan ibarətdir ki, içərisində verilmiş məlumatın hamısı elmi üsluba əsaslanır. Mətnlər sırf nəzəri bilikləri əks etdirir. Şagirdə yorucu gəlir. Dil öyrənə bilməsi üçün, gündəlik həyatda istifadə edə bilməsi üçün ifadələr ya verilmir, ya da elə kontekstdə verilir ki, şagird onun işləndiyi situasiyanı tuta bilmir. Ancaq elmilik onun zehnini yorur, ensiklopedik bilgi kimi gəlir onlara. Artıq dil dərsləri şagirdlərə riyaziyyat fənni kimi gəlir. Yəni heç kim ona dil kimi yanaşmır, hamı fənn olaraq baxır.

Suallarımızı cavablandırdığınıza görə sizə dərin təşəkkürümüzü bildiririk. İşlərinizdə uğurlar arzulayırıq.