İmtahan stresi müvəffəqiyyətə təsir edən ən mühüm amillərdən biri hesab olunur. İmtahan qorxusunun simptomları fiziki və ya psixoloji olur.

İmtahandan əvvəl stres yaşamaq son dərəcə normal bir vəziyyət olaraq görülür. Lakin stres müəyyən səviyyədən yuxarı qalxdıqda həmin insanın uğur qazanmasına mənfi təsir göstərə bilir. 

Buna görə də stres səviyyəsini nəzarət altında saxlamaq vacibdir. İmtahan stresinin əlamətləri dedikdə - tələskənlik, əsəbilik, ağız quruluğu, diqqəti cəmləməkdə çətinlik, unutqanlıq kimi simptomlar nəzərdə tutulur.

Bu simptomlardan savayı ürək çarpıntıları, həzm sistemi problemləri və yemək pozğunluğu kimi ciddi simptomlar da ola bilər. Baş ağrısı, tərləmə, üşümə və yorğunluq kimi fiziki simptomlar da imtahan stresindən qaynaqlana bilir.

İmtahan stresinin səbəbləri insandan insana fərqli ola bilər. Bununla belə, demək olar ki, hər bir tələbənin imtahan həyəcanı ilə mübarizə apardığı məlumdur. İmtahan stresinə səbəb olan amillər hansılardır? Nəyə diqqət etməliyik?

Psixoloqlar bildirir ki, ilk olaraq valideynlər övladını başqaları ilə müqayisə etməkdən qaçmalıdırlar. Övladını başqaları ilə müqayisə etdikcə abituriyentdə qorxu və təzyiq hissi artır. Uğursuzluq qorxusu tələbənin stres səviyyəsini artıra bilir. Bu məqamda valideynlərin münasibəti önəmlidir. Mükəmməl nəticə gözləməkdən qaçınmaq imtahan stresi ilə mübarizədə mühüm rol oynayır. Uğursuzluq ehtimalının olduğunu və bunun son olmadığını bilmək təsəllivericidir.

Bununla belə, qeyri-adekvatlıq hissi qorxunu tətikləyən səbəblər arasındadır. Tələbənin imtahanla bağlı qeyri-adekvat hiss etməsi stres səviyyəsini artırır. Bilmədiklərini öyrənmək üçün kifayət qədər vaxtının olmadığını düşünən tələbə narahat ola bilər. 

İmtahan stresinin öhdəsindən gəlmək üçün nə etmək lazımdır?

Bu barədə psixoloqlar bildirir ki, hər şeydən əvvəl, müntəzəm və adekvat işləmək tələbələrdə qorxunu aradan qaldırmağa kömək edə bilər. Bu mənada iş proqramı qurmaq və ona sadiq qalmaq lazımdır. Kifayət qədər vaxt olduqda işə başlamaq qeyri-kafilik hissini aradan qaldırmaq üçün əhəmiyyətli bir addımdır. Vaxt qısaldıqca çaxnaşma içində olan tələbənin stres səviyyəsi də artır. Bu vəziyyət bildiklərinizi unutmaq, problemlər və çaşqınlıq ilə nəticələnir. Yaxşı planlaşdırma streslə mübarizənin qızıl qaydaları arasındadır.

Yuxu və yemək rejimi imtahan stresi ilə mübarizədə digər mühüm amillərdəndir. İmtahan stresinin öhdəsindən gəlmək üçün kifayət qədər yuxu və balanslaşdırılmış pəhriz lazımdır. Balanslaşdırılmış pəhrizin psixi sağlamlığa əhəmiyyətli təsir göstərdiyi bilinir.

Müntəzəm məşq etmək streslə mübarizə aparmağın başqa bir vacib yoludur. Fiziki fəaliyyətin psixi sağlamlığa müsbət təsir etdiyi məlumdur. Müntəzəm məşq narahatlıq, depressiya və panik atak kimi pozğunluqların qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır. Stres səviyyəsini idarə etməkdə əhəmiyyətli bir funksiyaya sahib olduğu da bilinir.

Daimi nəfəs məşqləri və meditasiya stresi azaldır.

Nəfəs alma məşqləri və ya meditasiya stresi nəzarət altında saxlamağa kömək edə bilər. Nəfəs məşqləri eyni zamanda qan təzyiqini tarazlaşdırmağa kömək edir. Daimi nəfəs məşqləri həzm sisteminin nizamlı olmasına və daxili orqanların daha sağlam işləməsinə imkan verir. Bu səbəblə xüsusilə imtahan öncəsi proseslərdə nəfəs məşqləri və meditasiyadan kömək almaq mümkündür.

Müntəzəm çalışmaqla yanaşı, istirahət etmək və fasilə vermək stresi azaltmaqda mühüm rol oynayır. Bu mənada, dərsdənkənar fəaliyyətlərə vaxt ayırmaq streslə mübarizə aparmağa kömək edə bilər.